Jak właściwie komponować jadłospis niemowlęcia? Mamy odpowiedź eksperta

Jak sprawić, aby jadłospis niemowlęcia był zbilansowany, smaczny, a zarazem skomponowany z bezpiecznych produktów? Poznaj kilka przydatnych wskazówek od Katarzyny Rabendy, eksperta BoboVita.

Odpowiedni moment na nowe pokarmy

Zgodnie z rekomendacjami ekspertów ze Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) niemowlę powinno być karmione wyłącznie piersią przez 6 pierwszych miesięcy życia[1]. W tym czasie nie ma potrzeby podawania niemowlęciu żadnych innych pokarmów i płynów – chyba że pediatra zaleci stosowanie określonych suplementów lub leków. Po tym okresie przychodzi moment na stopniowe wprowadzanie do diety pokarmów uzupełniających (przy kontynuowaniu karmienia piersią bądź mlekiem modyfikowanym). Rozszerzanie jadłospisu powinno nastąpić nie wcześniej niż w 17. tygodniu życia (początek 5. miesiąca) i nie później niż w 26. tygodniu (początek 7. miesiąca)[2]. Jest to konieczne ze względu na coraz większe zapotrzebowanie młodego organizmu na energię, białko, składniki mineralne czy witaminy. Urozmaicanie jadłospisu przygotowuje również malucha do otwartości na różnorodne smaki w przyszłości.

Jako pierwsza marchewka, a później jabłko

Zanim rodzice przystąpią do urozmaicania jadłospisu malucha, powinni pamiętać o właściwej kolejności wprowadzania nowych pokarmów. Ponieważ niemowlęta trudniej akceptują wytrawny smak warzyw, szczególnie tych zielonych o gorzkim smaku, to właśnie od nich należy rozpocząć zapoznawanie z nowościami. Gdy maluch przyzwyczai się do smaku brokułu czy później marchewki, można kontynuować urozmaicanie diety o inne pokarmy – owoce, a później także produkty zbożowe, mięso, jajo, ryby czy przetwory mleczne. Na etapie rozszerzania diety dobrym drogowskazem, który podpowiada, co, kiedy i jak podawać dziecku w pierwszym roku jego życia, jest schemat żywienia niemowląt.

To ważne

Najistotniejsza zasada żywienia niemowlęcia brzmi: rodzic decyduje co, kiedy i w jakiej formie poda dziecku, natomiast dziecko decyduje, czy posiłek zje i ile go zje. Oznacza to, że opiekunowie, kierując się wskazówkami ze schematu żywienia niemowląt, w odpowiednim momencie powinni podawać maluchowi określone pokarmy, a dziecko zdecyduje, czy dany pokarm zje i w jakiej ilości.

Wielkość porcji i konsystencje

Wprowadzanie nowych pokarmów powinno przebiegać stopniowo i zaczynać się od niewielkich ilości (kilku łyżeczek), przy jednoczesnej obserwacji dziecka. Ponieważ istnieje pewne ryzyko wystąpienia reakcji nietolerancji, lepiej unikać wprowadzania kilku nowych produktów w tym samym czasie. Warto również pamiętać o odpowiedniej konsystencji posiłku. Okres rozszerzania diety to czas, w którym umiejętność gryzienia u niemowlęcia dopiero się kształtuje. Maluchy odrzucają pokarmy, których nie dają rady zjeść. Pierwsze nowe produkty powinny być podawane w formie przecieru lub papki, a potem stopniowo zamieniane na takie z grudkami lub większymi kawałkami, a także te podawane do ręki. Urozmaicanie diety należy prowadzić tak, aby pod koniec 12. miesiąca życia maluch mógł spożywać posiłki o dowolnej konsystencji.

Gluten – czy trzeba z nim poczekać?

Nie ma takiej potrzeby. Gluten to popularny alergen, jednak zgodnie z zaleceniami ekspertów jego niewielkie ilości należy zacząć podawać niemowlęciu w tym samym momencie, co inne pokarmy uzupełniające – od ukończenia 4. miesiąca do ukończenia 12. miesiąca życia, przy jednoczesnej obserwacji reakcji dziecka na nowy produkt[3]. Dobrym sposobem na rozpoczęcie podawania maluchowi pokarmów zawierających gluten jest wybór kaszki manny, która powstaje z ziaren pszenicy.

Dobór produktów w trosce o bezpieczeństwo malucha

Młody organizm niemowlęcia bardzo intensywnie się rozwija i jest wrażliwy na wpływ spożywanej żywności. Właśnie dlatego wybór pokarmów uzupełniających dla malucha nie powinien być kwestią przypadku. Niewątpliwie w sklepach łatwo dostrzec mnóstwo produktów, które wyglądem przypominają odpowiednie dla dziecka. Nie warto jednak sugerować się wyłącznie zmysłami czy atrakcyjnym opakowaniem. Podpowiedzią, że produkt jest właściwy dla najmłodszych, jest wskazanie wieku na opakowaniu. To oznaczenie, które symbolizuje żywność przeznaczoną dla niemowląt i małych dzieci. Dzięki informacji, np. po 6. czy 10. miesiącu życia, rodzic może wybrać produkt dopasowany do etapu rozwoju dziecka i jego umiejętności. Takie produkty muszą spełniać restrykcyjne normy jakości określone przez prawo krajowe i Unii Europejskiej[4], a ich receptury opracowywane są przez ekspertów w zakresie żywienia. Najczęściej żywność dla najmłodszych można zlokalizować w sklepie na specjalnie wydzielonej półce.

Ważne informacje: Zaleca się kontynuację karmienia piersią podczas wprowadzania pokarmów uzupełniających. Karmienie piersią powinno trwać tak długo, jak jest to pożądane przez matkę i dziecko. Karmienie piersią jest najlepsze dla dziecka.

* Dotyczy norm dla pestycydów w zbożach.

[1] World Health Organization, Infant and young child feeding, 2009.

[2] Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne/Pediatria 2021, T. 18.

[3] Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne/Pediatria 2021, T. 18.

[4] „Raport: bezpieczeństwo żywności a potrzeby żywieniowe niemowląt i małych dzieci”. Pod redakcją: prof. dr hab. n. med. Piotra Sochy oraz  dr hab. inż. Anny Harton, 2022 RAPORT Bezpieczeństwo żywności, a potrzeby żywieniowe niemowląt i małych dzieci (1000dni.pl) Dokument ten stanowi kompendium wiedzy na temat wpływu bezpieczeństwa żywności na stan zdrowia dziecka teraz i w przyszłości.